Στην Εσχατιά του Αίγαιου, συναντάς την Ψέριμο. Βόρεια της Κω και νοτιανατολικά της Καλύμνου. Η συγκοινωνία το χειμώνα δύσκολη, ενώ το καλοκαίρι καθημερινή από τα κοντινά νησιά. Οι άνθρωποι του μικρού νησιού, ξέρουν να περιμένουν. Και να κάνουν υπομονή. Ήρεμες και απλές φιγούρες. Που δεν αντιδρούν, διότι έμαθαν να ζουν στην απομόνωση. Δέχτηκαν τη μοίρα που τους επέβαλαν. Ακόμη κι όταν έκλεισε το Δημοτικό Σχολείο του νησιού. Το δέχτηκαν επειδή το θεωρούσαν αναμενόμενο. Αναμενόμενο αφού νέοι δεν υπάρχουν. Αναμενόμενο, να μην τους δίνεται η ευκαιρία της μάθησης. Η ευκαιρία να ζήσουν στο νησί τους. Την κουκίδα τους. Εκεί που η τεράστια ζωγραφισμένη ελληνική σημαία επάνω στο βράχο υποδέχεται τους ταξιδιώτες. Εκεί θα συναντήσουμε την Άννα Μαύρου.
Η Άννα ήταν η 12χρονη τελευταία μαθήτρια του Δημοτικού σχολείου Ψερίμου. Το 2009 η Άννα μαζί με τη δασκάλα αλλά πάνω από όλα φίλη της, Χαρά Αγγελάτου, θα σφραγίσουν την πόρτα του σχολείου. To μήνυμα της τελευταίας δασκάλας, στον πίνακα του Δημοτικού σχολείου συγκινεί: «Τρίτη 16 Ιουνίου 2009. Κάθε μαθητής και κάθε δάσκαλος έχει αφήσει μέσα σε αυτή την αίθουσα ένα κομμάτι από την ψυχή του… Τα κομμάτια αυτά φτιάχνουν μια γλυκιά ιστορία, που ελπίζω να μην ξεχαστεί». Ένα μήνυμα προφητικό. Γιατί το κράτος ξέχασε τους κατοίκους της Ψερίμου. Αφήνοντας τους στην αμάθεια.
Μετά την αποφοίτηση της Άννας, το κουδούνι του Δημοτικού δεν ξαναχτύπησε. Η τοπική άρχοντες έκαναν προσπάθειες να ανοίξουν την πύλη του με άλλους τρόπους, πιο σύγχρονους. Πιο οικονομικούς για την ελληνική πολιτεία. Διότι ήθελαν να το κρατήσουν ζωντανό.
Το 2009 η Νομαρχία Δωδεκανήσου σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Αιγαίου ανέλαβαν την πρωτοβουλία να δημιουργήσουν στο υπάρχον σχολείο της Ψερίμου, ένα τηλεσχολείο. Ένα πιλοτικό πρόγραμμα όπου καθηγητές από τη Ρόδο θα έκαναν μάθημα, μέσω του διαδικτύου σε μαθητές αλλά και κατοίκους του μικρού νησιού τις απογευματινές ώρες. Μάλιστα στο μικρό σχολείο της άγονης-γόνιμης γραμμής, εγκαταστήσανε τότε εξοπλισμό τηλεμάθησης για την εφαρμογή της πρωτοβουλίας και εκπαιδεύσανε του ενδιαφερομένους για τον χειρισμό τους. Οι κάτοικοι του νησιού ήταν ενθουσιασμένοι με την πρωτοβουλία. Παράλληλα το Πανεπιστήμιο Αιγαίου είχε επεξεργαστεί το πρόγραμμα για την κατάρτιση των παιδιών και των εκπαιδευτικών επί της τηλεμάθησης. Γιατί θέλανε, τη σχολική περίοδο 2010 -2011, το κουδούνι του σχολείου να ηχήσει και στην Ψέριμο. Έστω και μέσα από την οθόνη ενός υπολογιστή. Δυστυχώς όμως, το όλο εγχείρημα δεν προχώρησε ποτέ. Το υπουργείο δεν έδωσε την έγκρισή του. Το σχολείο της Ψερίμου δεν άνοιξε ποτέ ξανά. Άφησε τους κατοίκους του στην αμάθεια.
Σύμφωνα με την Άννα, έγιναν κάποια μαθήματα αγγλικών για ένα μήνα και μετά το πρόγραμμα σταμάτησε χωρίς να τους πει κανείς τίποτα. Ο ενθουσιασμός της τοπικής κοινωνίας μετατράπηκε σε απογοήτευση. Η Άννα δεν κατάφερε να συνεχίσει το σχολείο. Το κράτος την τιμώρησε διότι δεν είχε την οικονομική δυνατότητα να πάει σε Γυμνάσιο της Καλύμνου. Οι γονείς της είχαν εφτά παιδιά και κανένα δεν κατάφερε να προχωρήσει πέρα από το δημοτικό.
Σήμερα η Άννα είναι 21 χρονών. Στις 8 Δεκεμβρίου παντρεύεται τον καλό της. Τα παιδιά τον περισσότερο καιρό ζουν στην Κάλυμνο λόγω δουλειάς αλλά πηγαινοέρχονται στην Ψέριμο τακτικά. Στο ερώτημα μας αν έχει νέους το νησί. Η Άννα μας απαντά: «Δεν έχει νέους το νησί. Έρχονται μόνο για δύο μήνες. Και το Δημοτικό σχολείο είναι έτοιμο να καταρρεύσει». Η Άννα μεγάλωσε χωρίς συμμαθητές. Η σχολική μοναξιά είναι δύσκολη υπόθεση.
Η Ψέριμος έχει 28 μόνιμους κατοίκους. Οι περισσότεροι ασχολούνται με την κτηνοτροφία, την αλιεία και λίγο με τον τουρισμό. Το 1922 όμως το νησί είχε 300 κατοίκους και εξαθέσιο Σχολείο. Η Τηλεμάθηση δεν προχώρησε. Ήταν μια πρωτοβουλία που θα βοηθούσε αργότερα και αλλά μικρά νησιά. Την Τέλενδο που δεν έχει Γυμνάσιο και το δημοτικό της έχει τρείς μαθητές. Τους Αρκιούς με τον ένα μαθητή που ήδη με τη βοήθεια της δασκάλας αλλά και με ιδιωτική πρωτοβουλία ο μικρός Χρήστος κάνει μάθημα Αγγλικών με skype και έχει πρώτη φορά συμμαθητές. Η λειτουργεία των μικρών σχολείων στην άγονη-γόνιμη γραμμή είναι ζωντανές κυψέλες μάθησης. Η ύπαρξή τους δίνει ζωή σε αυτούς τους βράχους. Μέλημα μας να κρατήσουμε τα σχολεία ζωντανά. Και όπως λέει ο Ελύτης ο ποιητής που αγάπησε το Αιγαίο: «Βαρύς ο κόσμος να τον ζήσεις, όμως για λίγη περηφάνια το άξιζε».
