Αποκλειστική συνέντευξη στο Kalymnosnow.gr και τον Μιχάλη Τεζάρη,  παραχώρησε ο αναπληρωτής καθηγητής διεθνούς δικαίου και βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας, κύριος Άγγελος Συρίγος, «ξεδιπλώνοντας» τις προθέσεις της κυβέρνησης για το ενδεχόμενο προσφυγής  στο διεθνές δικαστήριο της Χάγης, τον κίνδυνο  θερμού επεισοδίου στο Αιγαίο αλλά και τις βλέψεις της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο. Επίσης, ο  κύριος Συρίγος επισημαίνει πως « όταν έρθει η κρίσιμη στιγμή θα είμαστε μόνοι».

1.      Κύριε Συρίγο, οι κάτοικοι της Καλύμνου βρίσκονται μια ανάσα από την γείτονα που το τελευταίο διάστημα εμφανίζεται με προκλητική διάθεση, όπως μαρτυρούν οι δηλώσεις κορυφαίων πολιτικών της Τουρκίας, αλλά και της Τουρκικής ακτοφυλακής  στην περιοχή των Ιμίων. Πόσο πιθανό τελικά είναι ένα «θερμό» επεισόδιο; 

 -Η προσοχή των Τούρκων έχει μετατοπισθεί τα τελευταία χρόνια από το Αιγαίο στην ανατολική Μεσόγειο. Στο Αιγαίο κάποιο επεισόδιο μπορεί να προκύψει μόνον κατά λάθος από τις πολλές καθημερινές μικροεμπλοκές. Αντιθέτως, στην ανατολική Μεσόγειο οι Τούρκοι κρατούν υψηλούς τους τόνους. Εκεί ανιχνεύουν τις ελληνικές προθέσεις και προσπαθούν να διασφαλίσουν την μεγάλη στρατηγικής σημασίας διπλωματική νίκη που πέτυχαν με την υπογραφή του μνημονίου οριοθετήσεως θαλασσίων ζωνών με τη Λιβύη. Θεωρώ όμως ότι η πιθανότητα θερμού επεισοδίου έχει απομακρυνθεί μετά το σαφές μήνυμα της κυβερνήσεως ότι δεν θα δεχθούμε παραβίαση των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων. Οι Τούρκοι θα επικεντρωθούν σε αυτή τη φάση στις γεωτρήσεις που ήδη διεξάγουν νοτίως της Κύπρου.

2.    Πολλοί είναι αυτοί που υποστηρίζουν πως σε περίπτωση πολεμικής εμπλοκής, η χώρα μας θα είναι μόνη και θα πρέπει να στηριχτεί σε ίδιες δυνάμεις. Ποια εκτιμάται πως θα είναι η στάση των εταίρων και συμμάχων μας σε ένα ενδεχόμενο επεισόδιο; Ποια η θέση σας;

-Ξεκινάμε πάντα από την παραδοχή ότι τη δύσκολη ώρα, εφ’ όσον αυτή περιλαμβάνει πολεμική σύγκρουση θα είμαστε μόνοι μας. Έχω  βαρεθεί να ακούω τι θα κάνουν οι Ισραηλινοί ή οι Αμερικανοί εάν η Τουρκία βγάλει κάποιο γεωτρητικό ή σεισμογραφικό σκάφος. Το κρίσιμο είναι τι θα κάνουμε εμείς. Δεν πρόκειται να έλθουν λουξεμβουργιανοί πεζοναύτες να πολεμήσουν μαζί μας στην Καλόλιμνο ή το Καστελόριζο. Οι συμμαχίες μετρούν για την αποτροπή μίας πολεμικής συγκρούσεως και για την ειρήνευση μετά. Επίσης πρέπει να ξεφύγουμε από το σχήμα ότι οι σύμμαχοί μας ή οι μεγάλες δυνάμεις θα μας βοηθήσουν να βρούμε το δίκιο μας με την Τουρκία. Εάν ενδιαφέρεσαι για το διεθνές δίκαιο, σύρε στο διεθνές δικαστήριο, σου απαντούν εμμέσως πλην σαφώς. Οι μεγάλες δυνάμεις ενδιαφέρονται για τη σταθερότητα και τα συμφέροντά τους. Εάν τα συμφέροντά τους εξυπηρετούνται από το διεθνές δίκαιο, θα το επικαλεσθούν. Εάν όχι, απλώς θα σιωπήσουν.

3.    Παρακολουθούμε μια αλλαγή στάσης της χώρας το τελευταίο διάστημα απέναντι στις προκλήσεις,  με τον κύριο Μητσοτάκη να κάνει αναφορές στην επιθετική ρητορική της Τουρκίας, στα διεθνή φόρα, σε αντίθεση με τα προηγούμενα χρόνια που η χώρα κρατούσε παθητική στάση. Αυτό είναι προς όφελός μας εκτιμάται;

-Πρέπει να αντιληφθούμε ότι η Τουρκία δεν δρα παρορμητικά. Έχει υιοθετήσει στρατηγική επιθετικών κινήσεων. Επί παραδείγματι, τα σχέδια για την υπογραφή συμφωνίας Τουρκίας-Λιβύης ετοιμάσθηκαν ήδη από το 2010. Η διεκδίκηση θαλασσίων περιοχών δίπλα στην Κρήτη ήλθε για να μείνει. Δεν είναι κάτι περιστασιακό. Η Άγκυρα το υφαίνει χρόνια και πιστεύει σε αυτό. Έπρεπε να δοθεί ένα σαφές μήνυμα ότι η Ελλάδα αντιδρά. Δεν συνιστούν στρατηγική οι χαμηλοί τόνοι και η αποφυγή να προσδιορίσουμε τα όρια των δικαιωμάτων που μας δίνει το διεθνές δίκαιο. Καταλήγουμε να συρόμαστε πίσω από την Τουρκία που έχει την πρωτοβουλία των κινήσεων. Θεωρώ ότι ο πρωθυπουργός κινήθηκε σωστά για να αποτρέψει ένα θερμό επεισόδιο και να καταδείξει ότι υπάρχουν όρια που η Τουρκία δεν πρέπει να ξεπεράσει. 

4. Μπορούμε να προσφύγουμε στη Χάγη;

-Δεν αρκεί να θέλουμε αόριστα την ειρηνική επίλυση των ελληνοτουρκικών διαφορών. Πρέπει να έχουμε στρατηγική πως θα το επιτύχουμε. Επί παραδείγματι υπάρχει τεράστια διάσταση απόψεων ως προς το τι συνιστά ελληνοτουρκική διαφορά. Εμείς αναφέρουμε ότι το μοναδικό θέμα αφορά στην οριοθέτηση της μεταξύ μας υφαλοκρηπίδας. Η Τουρκία θέτει πλειάδα διαφορών, ευελπιστώντας ότι στο τέλος θα αποκομίσει περισσότερα απ’ όσα δικαιούται. Θα πάμε στο Δικαστήριο με κίνδυνο η Τουρκία να βγάζει από το σακούλι των διεκδικήσεών της κατά το δοκούν, ό,τι επιθυμεί; Πρέπει να υιοθετήσουμε στρατηγική που θα ωθήσει την Τουρκία να αποδεχθεί (α) την ειρηνική επίλυση (β) βάσει του διεθνούς δικαίου, κατά πάσα πιθανότητα ενώπιον του Διεθνούς Δικαστηρίου (γ) της οριοθετήσεως υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ σε Αιγαίο και πλέον και σε ανατολική Μεσόγειο. (δ) Η άρνηση της Τουρκίας να προσφύγει στη διεθνή δικαιοσύνη θα πρέπει να συνεπάγεται κόστος για αυτήν. Εκείνο που πρέπει να έχουμε κατά νου είναι ότι η στρατηγική ειρηνικής επιλύσεως των ελληνοτουρκικών διαφορών δεν μπορεί να βασίζεται στην αποχή μας από την άσκηση των δικαιωμάτων μας.

5.    Είναι γνωστή η ευαισθησία σας για τα εθνικά θέματα, ποιο μήνυμα αλήθεια θέλετε να στείλετε στους ακρίτες που φυλούν θερμοπύλες;

-Όσα ξέρει ο νοικοκύρης, δεν τα ξέρει ο κόσμος όλος. Οι άνθρωποι εδώ στην Κάλυμνο γνωρίζουν εμπράκτως τα προβλήματα γειτνιάσεως με την Τουρκία. Δεν θα έλθει κάποιος από την Αθήνα να τους πει τι να κάνουν. Αφήστε που σε πολλές περιπτώσεις τα αθηναϊκά ΜΜΕ «κάνουν την τρίχα, τριχιά». Το μόνο που μπορούμε να πούμε είναι ότι οφείλουμε να προσφέρουμε μεγαλύτερη ασφάλεια στην καθημερινότητά τους και να ακούμε πιο προσεκτικά τί συμβαίνει στην περιοχή τους.

O Άγγελος Συρίγος είναι  Αναπληρωτής καθηγητής διεθνούς δικαίου & εξωτερικής πολιτικής. Βουλευτής της Ν.Δ. στην Α΄ Αθηνών