Θεωρήσαμε ότι παρόλο που η καθημερινότητα μας βομβαρδίζει με ειδήσεις που μας κάνουν να ανησυχούμε , θελήσαμε να αλλάξουμε λίγο το κλίμα. Για αυτό αποφασίσαμε να μιλήσουμε με τον κ. Νικόλα Στεφαδούρο σχεδιαστή κόμικς , ο οποίος έχει ρίζες από το νησί της Καλύμνου και να τον ρωτήσουμε για τη δουλειά του. Το βιογραφικό του είναι κάτι παραπάνω από πλούσιο. Αποφοίτησε από τη σχολή Πολιτικών Μηχανικών του Ε.Μ.Π. αλλά σύντομα κατάλαβε ότι προτιμούσε να ασχοληθεί με τα κόμικς. Πέρα λοιπόν από τις καθαρά προσωπικές του δουλειές ως κομίστας , έχει συνεργαστεί ως illustrator με μεγάλες εταιρείες, μπορεί να έχετε δει δουλειά του σε κάποια εφημερίδα, περιοδικό ή website , ενώ έχει ετοιμάσει και αφίσες για μεγάλους Έλληνες καλλιτέχνες. Σα να μην έφταναν όλα αυτά, προσπαθεί να μεταδώσει το πάθος του στις νεότερες γενιές διδάσκοντας και έχει προσπαθήσει μέσω της δουλειάς του να κάνει την ιστορία πιο προσιτή στα παιδιά. Πάμε όμως να δούμε τι έχει να μας πει και τα συμπεράσματα δικά σας.
Κύριε Στεφαδούρο, γεια σας. Είναι πολύ εύκολο να δει κανείς με μια απλή περιήγηση στο διαδίκτυο ότι είστε ένας άνθρωπος πολύ δραστήριος . Comics, illustrations, animations, graphic design, διδασκαλία και άλλα. Κατανοούμε, ότι το πάθος είναι τα κόμικς, στα υπόλοιπα όμως τι περιθώριο υπάρχει για την τέχνη , όταν στην εξίσωση μπαίνουν οι απαιτήσεις των πελατών, οι προθεσμίες κ.τ.λ. ;
Καταρχάς, προς αποφυγή παρεξηγήσεων, δουλεύω καθαρά ως κομίστας και εικονογράφος, και παράλληλα διδάσκω. Το Animation και το Graphic Design δεν τα κατέχω όσο θα ήθελα, και γι’ αυτό σε ό,τι αφορά αντίστοιχες δουλειές συνεργάζομαι με ανθρώπους που γνωρίζουν το αντικείμενο και μπορούν να συνδυάσουν τη δική τους τέχνη με τη δική μου και να δώσουν στον πελάτη το αποτέλεσμα που επιθυμεί. Θεωρώ ότι πάντοτε υπάρχει περιθώριο για τέχνη, άλλωστε τέχνη αγοράζει ο εκάστοτε πελάτης, και ένας καλός επαγγελματίας καλλιτέχνης προσπαθεί να ισορροπήσει μεταξύ χρόνου παράδοσης μιας δουλειάς και εικαστικού αποτελέσματος. Σίγουρα θα υπάρξουν «εκπτώσεις» στην τέχνη όταν αυτό χρειαστεί, για να ανταποκριθείς στα χρονικά περιθώρια που σου ζητάει ένας πελάτης – ειδικά αν αυτά είναι πολύ στενά - αλλά υπάρχουν και κάποια όρια που πρέπει να θέσεις εσύ ως καλλιτέχνης. Προσωπικά περισσότερο με κουράζει η ακαλαισθησία μερικών, που ενώ τους φτιάχνεις μια πλειάδα δειγμάτων για να επιλέξουν, εκείνοι επιλέγουν το χειρότερο. Και πάλι δική σου τέχνη είναι και αυτό, αλλά νιώθεις ότι πήγαν χαμένα όλα τα υπόλοιπα.
Διαβάζοντας το βιογραφικό σας, βλέπω ότι έχετε σπουδάσει μηχανικός στο Μετσόβιο Πολυτεχνείο, ένα επάγγελμα το οποίο δεν ακολουθήσατε για να ασχοληθείτε με τα κόμικς. Αυτό είναι σα να λέμε ο εφιάλτης του μέσου Έλληνα γονιού. Το μετανιώσατε ποτέ , και εν τέλει πιστεύετε ότι πάντα πρέπει να ακολουθούμε αυτό που πραγματικά μας αρέσει;
Δεν το μετάνιωσα ποτέ. Είμαι άλλωστε της άποψης ότι καλύτερα να μετανιώσεις για κάτι που τόλμησες να κάνεις παρά για κάτι που δεν έκανες ποτέ. Εργάστηκα ως μηχανικός, δοκίμασα σχεδόν κάθε πτυχή του επαγγέλματος, είχα την τύχη να βρεθώ σε εργοτάξια που άλλοι συνάδελφοι δεν βρέθηκαν ποτέ, αλλά δεν με γέμισε ποτέ ως αντικείμενο. Αν κάτι δεν το αγαπάς δεν θα γίνεις ποτέ καλός σε αυτό, θα είσαι το πολύ μέτριος. Αυτό που συμβουλεύω τους μαθητές μου είναι να σπουδάσουν, να πάρουν εφόδια για να έχουν μια ασφάλεια, γιατί ζούμε στην Ελλάδα και δεν είναι εύκολο να ζήσεις ως καλλιτέχνης. Αλλά να έχουν πάντα στο μυαλό τους ότι είναι τυχεροί μέσα στην ατυχία τους, γιατί η οικονομική κρίση μας έκανε να καταλάβουμε ότι ό,τι και αν σπουδάσεις δεν είναι σίγουρο ότι θα καταφέρεις να εξασκήσεις το αντίστοιχο επάγγελμα. Οπότε κάνε τουλάχιστον κάτι που να αγαπάς.
Στη δουλειά σας μπαίνουν πολύ τα προσωπικά βιώματα, οι αναμνήσεις . Λαμβάνοντας υπόψη ότι έχετε κάνει ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον κόμικ για τον Ζαμπέτα , καθώς και μια βιογραφία για τον πατέρα σας. Υπάρχει μια διάθεση νοσταλγίας; Θα μπορούσε να πει κάποιος ότι είστε παλιομοδίτης, με την καλή έννοια του όρου, ή απλά δεν υπάρχουν πλέον ήρωες;
Αν ρωτήσετε τη σύζυγό μου αν με θεωρεί «παλιομοδίτη» θα γελάει μέρες. Όχι, κάθε άλλο. Είμαι υπέρμαχος του καινούριου, του φρέσκου και άνθρωπος που με κουράζει αφάνταστα το οτιδήποτε έχει την ετικέτα «παραδοσιακό» και «παλιό». Είναι κουραστική και ανόητη, θεωρώ, η εμμονή του ελληνικού λαού με το παρελθόν. Πάντα υπήρχαν και πάντα θα υπάρχουν «ήρωες» που θα τους θαυμάζουμε και καλό είναι να ασχολούμαστε και λίγο με το τι κάνουμε τώρα για να προάγουμε πολιτισμό, αθλητισμό κλπ. Τώρα όσο αφορά το βιβλίο «Αλεξάνδρεια» και το «Γιώργος Ζαμπέτας: Ο πιο Καλός ο Μαθητής», αφορούν κάτι διαφορετικό. Οι πρώτοι μας «ήρωες» όταν είμαστε παιδιά είναι πάντοτε οι γονείς μας και οι παππούδες μας. Τους θαυμάζουμε, τους εμπιστευόμαστε, μας δείχνουν τον δρόμο μέσα από τα σωστά τους και τα λάθη τους. Για μένα ένας από τους πρώτους μου ήρωες ήταν και είναι ο πατέρας μου, και γι’ αυτό έγραψα το συγκεκριμένο βιβλίο. Για τον Γιώργο (Ζαμπέτα) ήταν ο παππούς του. Είναι και ένας φόρος τιμής σε αυτούς που μας έμαθαν να στεκόμαστε στα πόδια μας, πιστεύω. Και εννοείται ότι είναι καλό να γνωρίζουμε από που προερχόμαστε και να τιμούμε τις ρίζες μας και το παρελθόν μας, στα λογικά πλαίσια.
Στην Ελλάδα η έννοια του κόμικ δεν είναι τόσο διαδεδομένη όσο σε άλλες χώρες. Αν κάποιος δηλώσει κομίστας , σε αρκετό κόσμο υπάρχει σύγχυση για το ποια ακριβώς είναι η δουλειά του. Πως θα μπορούσαν κατά τη γνώμη σας να φθάσουν τα κόμικ σε ένα ευρύτερο κοινό και να το αγγίξουν;
Είμαι της άποψης ότι για να μεγαλώσει το αναγνωστικό κοινό στην Ελλάδα πρέπει να στοχεύσουμε σε δύο πράγματα: α) να φτάσουν περισσότερα κόμικς στις μικρές ηλικίες και β) να δημιουργηθούν κόμικς με ήρωες από άλλους τομείς όπως η μουσική, ο χορός, ο αθλητισμός, οι επιστήμες κλπ. Με βάση το πρώτο, αν καταφέρουμε να δημιουργήσουμε περισσότερα κόμικς για παιδιά, περισσότερα παιδικά περιοδικά, και μπει το κόμικ σε περισσότερα σπίτια, τότε αυτά τα παιδιά θα μεγαλώσουν διαβάζοντας ελληνικά κόμικς και κάποια από αυτά θα παραμείνουν αναγνώστες ακόμα και όταν ενηλικιωθούν. Με τον δεύτερο τρόπο, αν για παράδειγμα σχεδιάσει κάποιος ένα κόμικ για τον Αντετοκούνμπο θα το διαβάσει σίγουρα και αυτός που αγαπάει τα κόμικς αλλά θα το διαβάσει και πολύς κόσμος που δεν έχει ιδέα από κόμικς αλλά είναι μπασκετόφιλος και θαυμάζει τον Γιάννη. Αυτό κάνει μεγάλο καλό στα κόμικς γιατί μοιραία θα φέρει περισσότερο κόσμο στο αναγνωστικό μας κοινό.
Μέρος των δραστηριοτήτων σας είναι και η διδασκαλία. Οι γονείς μας μεγάλωσαν με εικονογραφημένα πολύ περισσότερο από ότι οι νεότερες γενιές. Τι ανταπόκριση υπάρχει από το νέο κόσμο; Πόσο εύκολο είναι να κάνετε τα παιδιά να ασχοληθούν με μια τέχνη που περιλαμβάνει το χαρτί όταν όλος τους ο κόσμος είναι ηλεκτρονικός;
Το ενδιαφέρον είναι ότι πάντοτε στο πρώτο μάθημα ρωτάω τα παιδιά αν διαβάζουν κόμικς και τι είδος προτιμούν. Τα περισσότερα δεν σηκώνουν καν το χέρι γιατί δεν διαβάζουν κόμικς! Το οξύμωρο είναι όμως ότι αυτά τα παιδιά ήρθαν να μάθουν να σχεδιάζουν κόμικς. Πως το εξηγώ αυτό; Θεωρώ ότι ειδικά στις πολύ μικρές ηλικίες, ένα παιδί που έχει ταλέντο στη ζωγραφική και του αρέσει να γεμίζει χαρτιά με σχέδια, δεν ζωγραφίζει ακριβώς. Πλάθει ιστορίες με τα σχέδια του. Οπότε όταν οι γονείς γράφουν τα παιδιά αυτά σε τμήματα παιδικής ζωγραφικής, πολλά από αυτά το βαριούνται. Έχουν την ανάγκη να πουν μια ιστορία και το κόμικ τα βοηθάει λίγο περισσότερο. Επίσης σημαντικός παράγοντας είναι οι ταινίες της Marvel, γιατί έχουν γνωρίσει στα παιδιά διάσημους χαρακτήρες των κόμικς, και θέλουν να μάθουν να τους σχεδιάζουν. Το ότι ο κόσμος τους είναι ηλεκτρονικός σε μεγάλο βαθμό έχει μικρή σημασία και αυτό γιατί ενθουσιάζονται εύκολα όταν διαπιστώσουν ότι τους έμαθες να σχεδιάζουν στο χαρτί τους ήρωες που αγαπούν, και πάντοτε βέβαια υπάρχει και η δυνατότητα του ψηφιακού σχεδιασμού μέσω των digitizers, που φροντίζω να δείχνω στα παιδιά για να ξέρουν και τι εναλλακτικές υπάρχουν.
Τέλος θα θέλαμε να μας πείτε ποια είναι τα επόμενα σχέδια σας. Αυτό που ζούμε γύρω μας σας εμπνέει ή ο εγκλεισμός μειώνει και την έμπνευση;
Για να είμαι ειλικρινής, ο εγκλεισμός συνέβη την καλύτερη περίοδο για μένα. Είχα μόλις παραδώσει τεράστιο όγκο δουλειάς, με πολύ ξενύχτι από τον Ιανουάριο μέχρι και τις αρχές του Μαρτίου, οπότε τις πρώτες βδομάδες τις εκμεταλλεύτηκα πλήρως για χαλάρωση, ηρεμία, διάβασμα, παιχνίδι με την κόρη μου και γενικά περισσότερο χρόνο για την οικογένειά μου. Από κει και πέρα για μένα δεν άλλαξε κάτι δραστικά. Από το 2013 δουλεύω μόνο από το σπίτι οπότε έχω συνηθίσει στην απομόνωση. Το μόνο που μου λείπει είναι τα μαθήματα. Τα κάνω όλα διαδικτυακά πλέον αλλά δεν είναι το ίδιο. Είναι βέβαια και αυτό κάτι, το να έχουμε τη δυνατότητα να ιδωθούμε μέσα από μια διαδικτυακή πλατφόρμα, να σχεδιάσουμε παρέα, να μοιραστούμε ιστορίες, και να περάσουμε ευχάριστα την ώρα μας. Το έχω ανάγκη όσο και τα παιδιά. Παρότι είχα συνηθίσει στον εγκλεισμό όμως, ένα μούδιασμα το νιώθω. Υπολειτουργώ, είναι η αλήθεια. Αυτό το διάστημα περνάω αραβικά κείμενα σε ένα κόμικ που σχεδίασα και πρόκειται να ταξιδέψει μέχρι τον Λίβανο, σχεδιάζω ένα 30σέλιδο παιδικό κόμικ για λογαριασμό ενός εκδοτικού οίκου, συνεχίζω να σχεδιάζω το κόμικ στριπ «Μπαμπαδοϊστορίες» για λογαριασμό του SoComic.gr, με την υποστήριξη της ΙΟΝ Σοκοφρέτα, κάνω πολλά διαδικτυακά μαθήματα, και παράλληλα ετοιμάζω πολύ υλικό για το Teesney.com και ένα στριπάκι έκπληξη με θέμα την ψυχολογία σε καιρό απομόνωσης. Οπότε ναι, η καραντίνα ήταν και μια πηγή έμπνευσης σε ένα ποσοστό.
Εμείς πέρα που οφείλουμε ένα μεγάλο ευχαριστώ στον κ. Στεφαδούρο για το χρόνο του, να σας πούμε και κάτι που ξεχάσαμε στην αρχή. Έχει στο ενεργητικό του ήδη 11 εκδόσεις, και έχει βραβευτεί δύο φορές στα Ελληνικά Βραβεία Κόμικς, με ένα Βραβείο Κοινού το 2017 και ένα Καλύτερου Νέου Καλλιτέχνη το 2016. Μπορείτε να βρείτε τις πολυάριθμες ασχολίες του και να δείτε δουλειά του στο προσωτικό του site www.stefadouros.gr, και φυσικά για όσους ενδιαφέρονται να πάρουν στα χέρια τους κάποιο κόμικ του , μια απλή αναζήτηση στο διαδίκτυο θα σας βοηθήσει να το προμηθευτείτε.
