*"Εκείνες τις εποχές ο Βαθύς φιλοξενούσε πάνω από χίλιους ανθρώπους στο χωριό. Πέρα από τους ντόπιους ήταν κι εκείνοι που έστηναν καλύβες το καλοκαίρι για εξοχή αλλά κι εκείνοι που ερχόντουσαν και φιλοξενούνταν σε φίλους και συγγενείς την παραμονή της Παναγίας για τον εορτασμό της Κυρά-Ψηλής. Όλο το χωριό ήταν στο πόδι. Μεγάλη γιορτή, η προστάτιδα του χωριού γιόρταζε!!!
Οι ετοιμασίες για την εκκλησία, το τραπέζι, το πανηγύρι. Την παραμονή παρέες - παρέες έπαιρναν το χωματένιο δρομάκι και παίρνοντας διάφορα μονοπάτια ανέβαιναν προς την Παναγία. Η "κακιά σκάλα", που, όπως λέγονταν, πήρε το όνομά της εξαιτίας της πτώσης ενός αλόγου που ήταν φορτωμένο σερβίτσια για τον εσπερινό,ήταν το πιο στενό και δύσκολο σημείο. Πάνω το κάστρο, οι αυλές του, τα κελιά γέμιζαν από κόσμο.
Τελείωνε ο εσπερινός και ξεκινούσε το γλέντι με την τσαμπούνα, τα τραγούδια και τον χορό, μέχρι τις έξι το πρωΐ που ξεκινούσε η πρωϊνή λειτουργία. Πολλοί ήταν αυτοί που ξημερωνόντουσαν και κατέβαζαν την εικόνα για να την ακουμπήσουν στο κάθισμά της στην Ελιά, όπου την φύλαγαν μέχρι να την κατεβάσουν στο σπίτι της στο Μετόχι. Όσοι κατηφόριζαν την νύχτα, άναβαν φωτιές στον δρόμο προκειμένου να βλέπουν το μονοπάτι.
Την επόμενη ημέρα, οι κοπέλες φορούσαν το καινούργιο πάντα φουστάνι τους και ανέβαιναν στην ελιά για να σηκώσουν την εικόνα, κατά τις δώδεκα το μεσημέρι, αφού τελείωνε η λειτουργία στην Παναγιά την Χωστή. Πλήθος κόσμου συνόδευε την Κυρά-Ψηλή στο Μετόχι,όπου ο παπάς πρόσφερε το αντίδωρο βουτηγμένο στο ανάμα στον κόσμο.
Στην συνέχεια ο κόσμος καθότανε στα στρωμένα τραπέζια που βρίσκονταν στο κοκκινοχώραφο και στο χωράφι μπροστά από το λιοτρίβι, κάτω από τις αμυγδαλιές.
Μαγειρεμένο κρέας με διάφορα συνοδευτικά. Στην συνέχεια ο κόσμος μαζεύονταν στα σπίτια του, στις αυλές και τα περβόλια. Τα φύλλα το φαγητό της ημέρας. Γέλια, τσαμπούνα, χορός. Το γλέντι συνεχιζόταν το βράδυ στον Πλάτανο, στα τρία καφενεία της Πλατείας, του Κοπανέζου, του Κουτούζη και του Λουκατάρη. Κόσμος χαρούμενος, με την σκέψη στους μετανάστες, σε αυτούς που έλειπαν και κυρίως στην Κυρά-Ψηλή στην οποία προσεύχονταν για υγεία και προστασία... " Αυτή η παράδοση έχει φθάσει μέχρι σήμερα σε όλους εμάς, την οποία τηρούμε ευλαβικά εις ανάμνηση όλων αυτών που έφυγαν ή λείπουν από την πατρίδα. Γιατί τέτοιες μέρες οι σκέψεις όλων μας βρίσκεται στην πατρίδα, στην Παναγία μας, στους ανθρώπους που πέρασαν και άφησαν την δική τους πινελιά στην ανεξάντλητη αξία και ομορφιά της παράδοσης μας.
Πολύς κόσμος τίμησε και εφέτος τον Βαθύ.
Ο παπάς του χωριού,π.Μιχαήλ Μακαρούνας,η επιτροπή και ο Σύλλογος φρόντισαν να ζήσουμε και πάλι, μέσα σε ένα ωραίο και ασφαλές περιβάλλον, την ομορφιά και την συγκίνηση των ημερών. Λιγότερη η συμμετοχή του κόσμου στην Ελιά, παραβρέθηκαν μόνο οι Βαθιώτες. Οι παρουσίες των παπά Γλυνάτση και π. Μακαρούνα στόλισαν την ημέρα και έδωσαν σε αυτήν το χρώμα που της ταιριάζει. Χρόνια Πολλά σε όλους όσους γιορτάζουν. Χρόνια πολλά στους Καλύμνιους απανταχού της γης. Χρόνια πολλά στους Βαθιώτες, όπου κι αν βρίσκονται, των οποίων η σκέψη πάντα βρίσκεται εδώ, στον Βαθύ των παιδικών τους χρόνων!!! Και του χρόνου να ξαναβρεθούμε στην Κάλυμνο μας και να γιορτάσουμε την χάρη της Παναγίας!!!
* Αναμνήσεις μιας νεαρής τότε βαθιώτινας.
https://www.kalymnosnow.gr/index.php/politismos/item/2099-i-elia-ston-vathy-kai-to-spiti-tis-panagias-apo-ta-palia-mexri-to-2020-fotografies-kai-vinteo#sigProId757bf2aa7a